d’Theorie
D’Konditioune fir ze wielen
Erfëllt Dir all d’Krittäre fir wielen ze goen?
Komm, ech trainéieren!
wousst dier?
Gewalten
Dir hutt d’Nationalitéit vun:
Dir kënnt net wiele wann Dir …
- net d’Nationalitéit vun engem Land an der Europäescher Unioun hutt
- net 18 Joer um Dag vun de Walen hutt
- als Net-Lëtzebuerger net op der Wielerlëscht agedroe sidd
Dir erfëllt all d’Konditioune fir bei den Europawale wielen ze goen!
wousst dier? Wann dir Lëtzebuerger sidd, musst Dir näischt méi ënnerhuelen. Dir sidd automatesch op der Wielerlëscht vun den europäesche Walen ageschriwwen.
Wann Dir ee Bierger aus der Europäescher Unioun sidd an Dir zu Lëtzebuerg ugemellt sidd, kënnt Dir:
- Kandidaten aus Ärem Hierkonftsland wielen, oder
- un de Walen zu Lëtzebuerg deelhuelen an Kandidate vum Groussherzogtum wielen. An dësem Fall musst Dir Iech hei op de Wielerlëschten aschreiwen.
Gewalten
& Kompetenzen
D’Europäescht Parlament, déi eenzeg gewielt europäesch Institutioun, vertrëtt méi wéi 500 Millioune Bierger aus de 27 Memberstaaten. 720 Deputéiert gi gewielt, dorënner 6 lëtzebuerger Vertrieder.
Dem Parlament säi Sëtz ass zu Stroossbuerg a Frankräich, wou d’Plenarsëtzungen ofgehale ginn. D’Kommissiounen, wéi och ee puer zousätzlech Plenarsëtzungen, ginn zu Bréissel an der Belsch ofgehalen. D’Generalsekretariat ass zu Lëtzebuerg baséiert.
D’Europäescht Parlament (EP) deelt mam Conseil vun der Europäescher Unioun d’legislativ Muecht vun der Unioun (duerch d’Aféierung vu Reglementer an Direktiven) a bal alle Beräicher. Zesumme mam Conseil adoptéiert oder ännert d’Parlament d’Virschléi, déi vun der Kommissioun kommen.
D’Europäescht Parlament huet och eng Kontrollmuecht iwwer d’Europäesch Kommissioun an eng Budgetsmuecht, wat dora resultéiert dat d’Parlament dat lescht Wuert zum Budget vun der Europäescher Unioun huet.
D’EU huet nëmmen déi Kompetenzen, déi an de Verträg definéiert sinn. Ausserdeem ënnerscheede sech d’Kompetenzen, wéi an den Ofkommen definéiert, vun engem Gebitt zum anerem. A verschiddene Beräicher kann nëmmen d’EU bindend Entscheedungen huelen: dat sinn exklusiv Kompetenzen. An dëse Fäll kënnen d’Staaten just zesummen op europäeschem Niveau handelen (meeschtens iwwert de Conseil vun der Europäescher Unioun). Beispiller vun dëse Fäegkeete sinn hei ënnendrënner opgezielt.
Europa, wéi funktionéiert et?
An 13 Beräicher gëtt d’Kompetenz tëschent der EU an de Memberstaaten gedeelt. Fir erauszefannen, wie vun deenen zwee decidéiert, gëtt vum Prinzip ausgaangen, datt d’EU nëmmen Prioritéit hëlt, wann hir Moossname méi effektiv ugesi ginn wéi déi vun de Memberstaaten. Dat ass awer net ëmmer einfach an de Geriichtshaff vun der Europäescher Unioun muss dacks d’Situatioun klären. Mir hunn déi 13 Kompetenzen hei ënnen opgezielt.
Di drëtt wichteg Aart vu Kompetenze di d’Europaparlament huet ass d’Ënnerstëtzungskompetenz. Dës betrëfft Beräicher an deenen d’EU nëmmen intervenéiere kann fir d’Aktioune vun de Staaten ze ënnerstëtzen, ouni hir Gesetzer a Reglementer unzegläichen. Dat ass zum Beispill an de Beräicher vun der Kultur, der Gesondheet an der Educatioun de Fall.
Schlussendlech huet d’Europäesch Unioun spezifesch Kompetenzen am Domaine vun der gemeinsamer Aussen- a Sécherheetspolitik (CFSP): All Staat behält seng eege Souveränitéit an dësem Beräich, mee d’EU verfüügt iwwert ee Kader fir d’Aktioune vun de Memberstaate besser ze koordinéieren.
Exkusiv
Kompetenzen*
- Zolluniuon
- D’Aféiereung vu néidege Reegele fir d’Konkurrenz am Fonctionnement vum Bannemaart
- D’Währungspolitik fir d’Länner an der EU wou d’Währung den Euro ass
- D’Erhale vun de biologesche Ressourcen am Mier am Kader vun der gemeinsamer Fëschereipolitik
- D’gemeinsam Handelspolitik
- D’Ofschléisse vun internationalen Accorden ënnert bestëmmte Bedingungen
Gedeelt
Kompetenzen*
- De Bannemaart
- D’sozial Politik, nëmme fir Aspekter di genau an de Verträg festgehaale sinn
- D’wirtschaftlech, sozial a territorial Kohäsioun
- D’Landwirtschaft an d’Fëscherei
- D’Ëmwelt
- D’Protektioun vun de Verbraucher
- Transporter
- Transeuropäesch Netzwierker
- D’Energie
- Den Espace vun der Fräiheet, der Sécherheet a vum Recht
- Gemeinsam Erausfuerderunge an der Sécherheet vun der ëffentlecher Gesondheet
- D’Recherche vun technologeschen Entwécklungen an den Weltall
- D’Zesummenaarbecht and der Entwécklung an humanitär Hëllef
*keng vollstänneg Lëscht
De Walsystem
D’Groussherzogtum Lëtzebuerg wielt 6 Deputéierten an d’Europäescht Parlament. D’Wieler hunn zwou Méiglechkeeten:
Ee Kräiz (+ oder x) an de Krees ganz uewen op enger Lëscht ze setzen. An dësem Fall gëtt de Wieler automatesch eng Stëmm u jiddwer Kandidat op dëser Lëscht.
oder
Eng oder zwou Stëmmen un d’Kandidate vu sengem Choix ze ginn, andeems hien ee oder zwee Kräizer (+ oder x) an d’Këschte hannert de Numm vun dëse Kandidate setzt, bis de Wieler di total Zuel vun de Stëmmen di hie verdeele kann erreecht huet (6). D’Kräizer kënnen op enger oder méi Lëschte gemaach ginn. Dat nennt een zu Lëtzebuerg “Panaschéieren”.
Beispill:
Wal vun enger Lëscht
An dësem Beispill hutt Dir 1 Stëmm u jiddwer Kandidat op der Lëscht ginn. Dir kënnt keng weider Stëmm verdeelen.
Nominell Wal
An dësem Beispill hutt Dir 1 oder 2 Stëmmen un d’Kandidate vun Ärem Choix ginn (“panaschéieren”). Dir hutt maximal 6 Stëmmen fir ze verginn.
En Zweiwel?
Zréck op d’Theorie
Zréck op d’Theorie
d’Praxis
Quiz
Sidd Dir prett fir d’europäesch Walen?
Iwwerpréift Äert Wëssen iwwer d’europäesch Wale mat dësem Multiple-Choice-Test. (Méi wéi eng Äntwert ass méiglech.)
D’Europawale fannen all 5 Joer statt.
D'Deputéiert vum Europäesche Parlament gi gewielt. D'Europäesch Kommissäre gi vun der Regierung vun de Memberstaaten ernannt. De Conseil vun der Europäescher Unioun bréngt d'Ministere vun de 27 Länner vun der Europäescher Unioun zesummen.
An de leschte Joerzéngten huet d'Europaparlament no an no méi Muechte bäikrut. Haut ass et a bal alle Beräicher Co-Legislateur. Zesumme mam Conseil iwwerhëlt oder ännert et Propositiounen, déi vun der Kommissioun kommen an iwwerwaacht hir Aarbecht. D'Parlament stëmmt och de Budget vun der Unioun of.
Den 31. Januar 2020 huet Groussbritannien d’EU am “Brexit” verlooss. Säitdeem huet d’EU nëmmen nach 27 Memberstaaten.
D’Europaparlament huet säi Sëtz zu Stroossbuerg wou d’Deputéierten 12 Mol am Joer a Plenarsëtzungen zesummefannen. D’Versammlunge vun de Kommissiounen an de politesche Gruppen ginn zu Bréissel ofgehalen. Zu Lëtzebuerg ass d’Generalsekretariat baséiert
All Bierger aus der EU, den di opgelëscht Konditiounen erfëllt a sech op mannst 55 Deeg virum Waldag op de Wielerlëschte aschreift, kann am Groussherzogtum un den Europawalen deelhuelen. Opgepasst, verwiesselt d‘Wallëschte fir d’Gemengewalen a fir d’Europawalen net. Wann Dir eng Kéier ageschriwwe sidd, sidd Dir och automatesch fir di nächst Walen registréiert.
Säit dem “Brexit” ass d’Zuel vun de Memberen am Europäesche Parlament vun 751 op 705 erofgaangen.
Froen 01/07
Wéi oft ginn d’europäesch Walen ofgehalen?
Froen 02/07
Wie gëtt bei den europäesche Wale gewielt?
Froen 03/07
Wéi eng Muechte (n) huet d’Europäescht Parlament?
Froen 04/07
Wéi vill Memberstaaten huet d’EU momentan?
Froen 05/07
Wou befanne sech d’Aarbechtsplazen vum Europäesche Parlament?
Froen 06/07
Ech hunn d’Nationalitéit vun engem anere Memberstaat an der EU a wunnen zu Lëtzebuerg. Kann ech bei den Europawalen direkt zu Lëtzebuerg wielen?
Froen 07/07
Wéi vill Deputéiert ginn aus allen 27 Memberstaaten an d’Parlament gewielt?
Wow! Net schlecht !
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
mir ginn op déi nächst Etapp
0 / 30
oder fänke mer erëm un?
ech si sécher datt Dir dat besser maache kënnt!
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
Nach eng Kéier probéieren
oder iwwersprange mer dës Etapp?
0 / 30
d’Praxis
Drag & drop
Kennt Dir d’Ënnerscheeder tëschent den exklusive Kompetenze vum Nationalstaat a deenen déi gedeelt ginn mam europäesche Parlament?
Uppss !
Falsch Äntwert
Falsch Äntwert
Bravo !
Dat ass richteg
Dat ass richteg
Exklusiv Kompetenzen
D’Wärungspolitik fir d’Länner an der EU wou d’Wärung den Euro ass
D’gemeinsam Wirtschaftspolitik vun de Memberstaaten
D’Energie
D’Zollunioun
D’Landwirtschaft an d’Fëscherei
D’Ëmwelt
Gedeelte Kompetenzen
Wow! Net schlecht !
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
mir ginn op déi nächst Etapp
0 / 30
oder fänke mer erëm un?
ech si sécher datt Dir dat besser maache kënnt!
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
Nach eng Kéier probéieren
oder iwwersprange mer dës Etapp?
0 / 30
d’Praxis
De Stëmmziedel
Wësst Dir wéi Dir bei den Europawalen richteg wielt?
Iwwerpréift Äert Wëssen!
Fir de Stëmmziedel auszefëllen
Dir kënnt:
- de Krees ganz uewen op enger Lëscht mat engem Kräiz (+ oder x) ausfëllen an esou all Är Stëmmen dëser Lëscht zoudeelen
ODER
- een oder zwee Kräizer (+ oder x) an d’Këschten hanner d’Kandidate vun enger oder ee puer Lëschte setzen (“panaschéieren”)
6 Deputéiert sinn ze wielen, also hutt Dir 6 Stëmmen
Wow! ënnerwee bei d’Europawalen!
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
0 / 30
Mir roden Iech nach eng Kéier duerch d’Theorie ze goen an d’Übungen nei ze maachen fir Äre Score ze verbesseren.
Nach eng Kéier probéieren
ech si sécher datt Dir dat besser maache kënnt!
Op dëser Übung kritt Dir e Score vun
09 / 10
Äre Gesamtscore ass
Nach eng Kéier probéieren
0 / 30